Lección 05 3era declinación Tres
A-3) Temas en dental. Sustantivos masculinos, femeninos y neutros.
Recordemos las dos reglas básicas ya mencionadas:
1. Las dentales (δ τ θ) se eliden delante de la sigma del nominativo singular. Es decir, no existen las combinaciones δς θς τς.
2. Ninguna dental puede aparecer como final de palabra. O lo que es lo mismo, no hay palabras terminadas en consonante dental.
Observemos que, al combinar el tema terminado en δ con la desinencia ς para formar el nominativo, la consonante dental se elide. Sin embargo, reaparece en los otros casos para combinarse con las vocales de las desinencias, hasta el dativo plural, ante cuya desinencia en σιν la dental también se elide. Lo mismo ocurre con temas terminados en τ, θ.
En el caso del neutro singular, que no tiene desinencia en el nominativo ni en el acusativo, el tema pierde la τ por la regla que impide que una dental esté al final de una palabra. Ante la desinencia del dativo plural, la dental se elide.
Vocabulario - Sustantivos masculinos y femeninos
ἡ ἀσπίς ίδος Escudo.
ἡ ἐλπίς ίδος Esperanza.
ἡ ἔρις ίδος Disputa.
ὁ παῖς ίδος Niño.
ὁ πούς ποδός Pie, pierna, timón...
ἡ πατρίς ιδος Patria.
ἡ πιραμίς ίδος Pirámide.
ἡ τυραννίς ιδος Tiranía.
ἡ χάρις ιτος Gracias, belleza, donaire...
ἡ φροντίς ιδος Preocupación, desvelo...
ὁ ἡ ὄρνις ιθος Ave, pájaro.
ἡ κόρυς υθος Casco, coraza.
ἡ χλαμύς υδος Clámide (capa sin mangas)
ἡ ἐσθής ῆτος Vestido, ropa, vestimenta...
ὁ χιτών ῶνος Túnica.
ὁ χειμών ώνος Invierno.
Sustantivos Neutros
τὸ ἄγαλμα ατος Estatua, imagen, honor, gloria
τὸ αἵμα ατος Sangre, valor, estirpe...
τὸ μέλι ιτος Miel.
τὸ ὄνομα ατος Nombre, fama, título...
τὸ πνεῦμα ατος Aire, soplo, viento, aliento, respiración, espíritu, demonio
τὸ ποίημα ατος Poema, obra, manufactura...
τὸ πρᾶγμα ατος Cosa, asunto, acción, hecho
τὸ στόμα ατος Boca, discurso, rostro...
τὸ στράτευμα ατος Expedición, campaña...
τὸ τραῦμα ατος Herida, daño, derrota...
τὸ χρῆμα ατος Artículo, negocio, trabajo
Adjetivos
ἀργός ός όν Inactivo.
ἐρυθρός ά όν Rojo.
θνητός ή όν Mortal.
κενός ή όν Vacío.
κοινός ή όν Común.
μεστός ή όν Lleno, repleto, harto.
πονηρός ά όν Difícil, arduo, perverso...
Verbos
νομίζω Pensar, juzgar, creer, apreciar, reconocer, usar, practicar...
παρέχω Suministrar, proporcionar, procurar
πάυω Calmar, apaciguar, suprimir...
πορίζω Abrir camino, dar paso, procurar
φθείρω Destruir, devastar, masacrar...
El dativo como posesivo
El verbo ἐιμί en combinación con el caso dativo significa tener, poseer, disponer de. En este tipo de oración, el sujeto es el nombre de la persona que aparece en dativo. Ejemplo:
βιβλίον ἐστὶ τῷ παιδί (El niño tiene un libro)
(En latín, Liber est puero)
Traducir: Τῷ ἀνθρώπῳ σῶμα μὲν θνητόν ἐστὶ, ψυχὴ δὲ ἀθάνατος.
1. Αἱ κεναῖ ἔλπιδες φθεύρουσι τὴν τῶν ἀνθρώπων εὐδαιμονίαν.
2. Οἱ στρατιώται θαυμάζουσι τὴν μεγάλην πυραμίδα.
3. Ταῖς χάρισι τὰ ὀνόματα ἧν Αγλαίη καὶ Εὐφροσύνη καὶ Θάλεια.
4. Κοινὴν πατρίδα τὴν Ἑλλάδα νομίζομεν.
5. Ασία ἐστὶ χωρίον χρημάτων μεστόν.
6. Τὰ θεῶν ἀγάλματα οὐ μόνον ἧν ἐν ταῖς οἰκίαις, ἀλλὰ καὶ ἐν ταῖς ἀγοραῖς.
7. Χλαμὺς καὶ χιτὼν ἦσαν Ἑλλήνων ἐσθῆτες.
8. Μίνως ἧν ὁ νομοθέτης τῶν Κρητῶν.
9. Ὁ Παρθενῶν ἐν ταῖς Αθήναις ἐστίν.
10. Αἱ θάλατται διὰ τοῦ χειμῶνος μέσται κίνδυνου εἰσῖν.
11. Ὁ θάνατος τῶν ἀνθρώπων τὰς φροντίδας καὶ ἐλπίδας παύει.
Hacer la declinación completa:
Sing. N τὸ αἵμα τὸ πνεῦμα τὸ πρᾶγμα τὸ χρῆμα
A
G
D
Plur. N
A
G
D
Recordemos las dos reglas básicas ya mencionadas:
1. Las dentales (δ τ θ) se eliden delante de la sigma del nominativo singular. Es decir, no existen las combinaciones δς θς τς.
2. Ninguna dental puede aparecer como final de palabra. O lo que es lo mismo, no hay palabras terminadas en consonante dental.
Masculinos y Femeninos | Neutros |
Tema: λαμπαδ (lámpara) Sing. N ἡ λαμπάς A τὴν λαμπάδα G τῆς λαμπάδος D τῇ λαμπάδι Plur. N αἱ λαμπάδες A τὰς λαμπάδας G τῶν λαμπάδων D ταῖς λαμπάσι(ν) | Tema: σωματ τὸ σῶμα τὸ σῶμα τοῦ σώματος τῷ σώματι τὰ σώματα τὰ σώματα τῶν σωμάτων ταῖς σώμασι(ν) |
Observemos que, al combinar el tema terminado en δ con la desinencia ς para formar el nominativo, la consonante dental se elide. Sin embargo, reaparece en los otros casos para combinarse con las vocales de las desinencias, hasta el dativo plural, ante cuya desinencia en σιν la dental también se elide. Lo mismo ocurre con temas terminados en τ, θ.
En el caso del neutro singular, que no tiene desinencia en el nominativo ni en el acusativo, el tema pierde la τ por la regla que impide que una dental esté al final de una palabra. Ante la desinencia del dativo plural, la dental se elide.
Vocabulario - Sustantivos masculinos y femeninos
ἡ ἀσπίς ίδος Escudo.
ἡ ἐλπίς ίδος Esperanza.
ἡ ἔρις ίδος Disputa.
ὁ παῖς ίδος Niño.
ὁ πούς ποδός Pie, pierna, timón...
ἡ πατρίς ιδος Patria.
ἡ πιραμίς ίδος Pirámide.
ἡ τυραννίς ιδος Tiranía.
ἡ χάρις ιτος Gracias, belleza, donaire...
ἡ φροντίς ιδος Preocupación, desvelo...
ὁ ἡ ὄρνις ιθος Ave, pájaro.
ἡ κόρυς υθος Casco, coraza.
ἡ χλαμύς υδος Clámide (capa sin mangas)
ἡ ἐσθής ῆτος Vestido, ropa, vestimenta...
ὁ χιτών ῶνος Túnica.
ὁ χειμών ώνος Invierno.
Sustantivos Neutros
τὸ ἄγαλμα ατος Estatua, imagen, honor, gloria
τὸ αἵμα ατος Sangre, valor, estirpe...
τὸ μέλι ιτος Miel.
τὸ ὄνομα ατος Nombre, fama, título...
τὸ πνεῦμα ατος Aire, soplo, viento, aliento, respiración, espíritu, demonio
τὸ ποίημα ατος Poema, obra, manufactura...
τὸ πρᾶγμα ατος Cosa, asunto, acción, hecho
τὸ στόμα ατος Boca, discurso, rostro...
τὸ στράτευμα ατος Expedición, campaña...
τὸ τραῦμα ατος Herida, daño, derrota...
τὸ χρῆμα ατος Artículo, negocio, trabajo
Adjetivos
ἀργός ός όν Inactivo.
ἐρυθρός ά όν Rojo.
θνητός ή όν Mortal.
κενός ή όν Vacío.
κοινός ή όν Común.
μεστός ή όν Lleno, repleto, harto.
πονηρός ά όν Difícil, arduo, perverso...
Verbos
νομίζω Pensar, juzgar, creer, apreciar, reconocer, usar, practicar...
παρέχω Suministrar, proporcionar, procurar
πάυω Calmar, apaciguar, suprimir...
πορίζω Abrir camino, dar paso, procurar
φθείρω Destruir, devastar, masacrar...
El dativo como posesivo
El verbo ἐιμί en combinación con el caso dativo significa tener, poseer, disponer de. En este tipo de oración, el sujeto es el nombre de la persona que aparece en dativo. Ejemplo:
βιβλίον ἐστὶ τῷ παιδί (El niño tiene un libro)
(En latín, Liber est puero)
Traducir: Τῷ ἀνθρώπῳ σῶμα μὲν θνητόν ἐστὶ, ψυχὴ δὲ ἀθάνατος.
Ejercicios
1. Αἱ κεναῖ ἔλπιδες φθεύρουσι τὴν τῶν ἀνθρώπων εὐδαιμονίαν.
2. Οἱ στρατιώται θαυμάζουσι τὴν μεγάλην πυραμίδα.
3. Ταῖς χάρισι τὰ ὀνόματα ἧν Αγλαίη καὶ Εὐφροσύνη καὶ Θάλεια.
4. Κοινὴν πατρίδα τὴν Ἑλλάδα νομίζομεν.
5. Ασία ἐστὶ χωρίον χρημάτων μεστόν.
6. Τὰ θεῶν ἀγάλματα οὐ μόνον ἧν ἐν ταῖς οἰκίαις, ἀλλὰ καὶ ἐν ταῖς ἀγοραῖς.
7. Χλαμὺς καὶ χιτὼν ἦσαν Ἑλλήνων ἐσθῆτες.
8. Μίνως ἧν ὁ νομοθέτης τῶν Κρητῶν.
9. Ὁ Παρθενῶν ἐν ταῖς Αθήναις ἐστίν.
10. Αἱ θάλατται διὰ τοῦ χειμῶνος μέσται κίνδυνου εἰσῖν.
11. Ὁ θάνατος τῶν ἀνθρώπων τὰς φροντίδας καὶ ἐλπίδας παύει.
Hacer la declinación completa:
Sing. N τὸ αἵμα τὸ πνεῦμα τὸ πρᾶγμα τὸ χρῆμα
A
G
D
Plur. N
A
G
D
Comentarios